Konutta sahte ilan dönemi bitiyor

Sahte ilanların, ilan kirliliğinin, spekülatif fiyat artışlarının ve tüketici mağduriyetlerinin önüne geçilmesi için beklenen adım atıldı. İlanlar üzerinden yapılan oyunları engellemek için önemli düzenlemeler hayata geçiren Ticaret Bakanlığı sahte ilana geçit vermeyecek son hamleyi de yaptı. Bundan sonra emlakçılar, mal sahibi tarafından e-Devlet üzerinden yetki doğrulaması yapılmadan ilan giremeyecek.

KRİTİK HAMLE

İkinci el ilanların yer aldığı platformlarda yaşanan sorunların çözümü için Elektronik İlan Doğrulama Sistemi (EİDS) kurulmuştu. İlan platformları ile EİDS arasında kurulan entegrasyon sayesinde 1 Kasım 2023’ten itibaren taşınmaz ilanlarında ‘kimlik doğrulaması’ yapılmaya başlandı. EİDS’nin ikinci aşaması olan yetki doğrulama uygulaması, 1 Ocak itibarıyla ‘kiralık taşınmazlar’, 7 Nisan itibarıyla da ‘satılık işyeri’ ilanları için zorunlu hale geldi. Sektör temsilcileri tam önlem almak adına satılık konutlar için de zorunluluk olmalı diyordu ve beklenen açıklama geldi. 1 Şubat 2026’dan itibaren satılık konutlar dahil tüm satılık taşınmaz ilanlarında (konut, arsa, işyeri) yetki doğrulaması yapılmadan ilan verilemeyecek.

NASIL İLAN VERİLECEK?

Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Genel Başkanı Hakan Akdoğan, emlak ilanlarındaki yeni dönem işleyişi şöyle anlattı:

* Öncelikle, bir emlak ofisiyle çalışmadan bireysel ilan girmek isteyenler için yetki doğrulama şartı bulunmuyor. Vatandaşlar, kimlik doğrulaması yaparak ilan verebilecek. Ancak bireysel ilanlar yalnızca taşınmazın sahibi, sahibinin eşi veya birinci ve ikinci derece kan hısımları (anne, baba, çocuk, büyükanne, büyükbaba, torun ve kardeş) tarafından girilebilecek. Bireysel ilan oluşturulurken, ilan platformundaki ilgili alana taşınmaz numarasının girilmesi zorunlu olacak. Vatandaşlar bu numaraya, e-Devlet’te yer alan ‘Tapu Bilgileri Sorgulama’ hizmeti üzerinden ulaşabilecek.

* Emlak ofisi aracılığıyla yapılacak işlemlerde ise yeni düzenleme ile yetki doğrulaması zorunlu hale geliyor. Ancak bu tek başına yeterli değil. Kritik nokta şu: Vatandaş, önce emlak ofisi ile yazılı bir ‘yetkilendirme sözleşmesi’ imzalamalı, ardından e-Devlet üzerinden yetki doğrulamasını yapmalı. Sadece e-Devlet üzerinden yapılan bir işlem, hem malik hem de piyasa açısından risk oluşturuyor.

* Yazılı sözleşme yapıldıktan sonra taşınmaz sahibi, e-Devlet’te yer alan ‘EİDS Taşınmaz İlanı Yetkilendirme İşlemleri’ hizmetine giriş yaparak ‘Yetkilendirme İşlemleri’ butonuna tıklayacak. Bu aşamada kişinin maliki olduğu taşınmazlar listelenecek. İlan yetkisi verilmek istenen taşınmaz seçilecek. Açılan sayfada, ‘yetki belgesi numarası’ bölümüne yetkilendirilecek emlak işletmesinin yetki belgesi numarası girilecek. Yetki belgesi olmayan işletmeler sistem tarafından kabul edilmeyecek. Ardından ‘Yetki Bitiş Tarihi’ seçilerek işlem tamamlanacak.

YETKİ SADECE İLAN İÇİN

* Emlak işletmeleri, yalnızca taşınmaz sahibi tarafından yetkilendirildikleri taşınmazlara ilişkin ilan girişi yapabilecek. İlan sırasında, ilan platformundaki ilgili alana taşınmaz numarasının girilmesi zorunlu olacak. Sistem yetki kontrolünü otomatik olarak yapacak, yetki varsa ilan verme süreci tamamlanacak.

* Vatandaşların bilmesi gereken önemli bir detay da şu: Bu yetki, yalnızca emlak işletmesinin ilan platformlarında taşınmaza ilişkin ilan vermesi için geçerli. Emlak işletmesine tapu işlemi yapma ya da taşınmaz üzerinde herhangi bir tasarrufta bulunma hakkı vermez.

HANGİ OYUNLAR OYNANIYOR?

* İlan sitelerinde en çok görülen sorun kapora dolandırıcılığı. Hem kiralık hem de satılık evde ‘evi isteyen çok kişi var, sizden ödeme almam gerek’ gibi söylemlerle hiç olmayan evler için kapora alınıyor.

* Sözde emlak danışmanları ‘hayali evleri’ ‘hayali fırsatlar sunarak’ pazarlıyor. Evler piyasa değerinin çok altında ilana konuluyor. Amaç alıcıyı bu ilanlarla ofise çekmek. Sonrasında ‘o ev satıldı ama bu ev var’ denilerek satış yapılması hedefleniyor. Ya da kapora istenerek dolandırılıyor.

* Sahte ilanlarla spekülatif fiyat artışları yapılıyor. Mesela evin değeri 4 milyon lira. Aynı bölgede aynı tip ev için 5-6 milyon lira bandında sahte ilanlar ekleniyor. Gerçekten satıştaki evin fiyatı cazipmiş gibi yansıtılıyor. Aynı oyun kiralık evde ya da arsa satışında da oynanıyor.

* Yeni dönemde yetki belgesiz emlakçılar ilan giremeyecek. Böylece sahteciliğin ve tüketici mağduriyetlerinin önüne geçilecek. Hem mal sahibi hem de alıcı için daha güvenli bir süreç işleyecek. Ayrıca sahte ilanla fiyat şişirilmesi de önlenecek.

173 MİLYON TL CEZA KESİLDİ

* Yapılan yasal düzenlemelerin yanında denetimler de aralıksız sürüyor. Ticaret Bakanlığı, taşınmaz ilanlarıyla haksız fiyat artışlarına aracılık eden 1423 emlak işletme-sine bugüne kadar 173.3 milyon lira idari para cezası kestiğini açıkladı.