40 bin Çukurovalı cesur kadın

TARIM’da kadın emeğinin daha görünür ve etkili kılınması, gıda güvenliğinin sürdürülebilirliği için artık olmazsa olmaz çözüm yolları arasında kabul ediliyor. Bu alanda yapılan projelerin hemen hepsi de etki ölçümlerinde fark yaratıyor. Bunlar arasında uzun zamandır globalde öne çıkan bir iş var; ‘Dünyayı Besleyen Kadınlar’.

Dünyayı Besleyen Kadınlar Projesi, kadınların ve kız çocuklarının güçlenmesine odaklanarak küresel ölçekte yoksullukla mücadele eden 75 yıllık geçmişe sahip CARE International ile PepsiCo Vakfı’nın ortak çalışmasıyla hayata geçirildi. PepsiCo Vakfı bu projeye 2018’den itibaren 18 milyon doları aşkın yatırım yaptığını duyurdu. Bu destek ile çeşitli ülkelerde 5 milyon çiftçi ve topluluk üyesinin sürdürülebilir tarım eğitimi ve ekonomik açıdan güçlendirilmesi, böylece ürün verimliliğinin ve gelirin artırılması, gıda güvenliği ile beslenmenin de iyileşmesi hedefleniyor. Proje ile PepsiCo, CARE’in en büyük özel sektör ortaklarından biri haline gelmiş durumda. Bizim için önemli tarafı ise PepsiCo’nun, 6 Şubat 2023 depremlerinin ardından projeyi Türkiye’ye taşımış olması. Depremlerden etkilenen ve aynı zamanda şirketin fabrikalarından birinin bulunduğu Adana’da ‘Dünyayı Besleyen Kadınlar’ projesi ile önemli yol kat edildi.

YEREL YÖNETİMLER DESTEK OLDU

PepsiCo’nun, pep+ stratejisinin üç önemli başlığından birini tarım oluşturuyor. Bu nedenle şirketin daha önce tarımda yürüttüğü sosyal projelerin başarılı bir uzantısı oldu ‘Dünyayı Besleyen Kadınlar’. Projenin iki yılını değerlendirmek üzere sorular yönelttiğimiz PepsiCo Türkiye Genel Müdürü Ergün Günay da tam olarak bu deneyimin altını çizdi. “Daha önce Hatay’da yürüttüğümüz ‘Lay’s Ortak Hareket, Yeniden Bereket’ projesiyle dayanışma temelli bir tarımsal gıda ağı kurmuştuk. Dünyayı Besleyen Kadınlar Projesi ile bu yaklaşımı Adana’ya taşıyarak özellikle çiftçilerimizin güçlenmesini hedefliyoruz. Bu proje, küçük ölçekli çiftçilere odaklanarak kırsal hanelerde gıda güvenliğini artırmaya destek olmayı amaçlıyor. Uzun vadede ise tarımın sürdürülebilirliğini ve bölge genelinde daha dirençli bir üretim ekosistemi oluşturmaya destek olmayı hedefliyoruz” dedi.

Ergün, projede CARE’in yanı sıra Adana Valiliği, Yüreğir Kaymakamlığı, Adana İl ve İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri, Adana Büyükşehir Belediyesi ve Yüreğir Belediyesi’nin de aktif rol aldığının altını çizdi. Özellikle Meryem Kadın Kooperatifi’nin katkılarıyla “Dünyayı Besleyen Kadınlar” projesinin 2025’in ilk yarısında büyük bir ivme kazandığını vurguladı.

PATATES VE BROKOLİ İLE BAŞLADI

Projenin iki yıllık seyrini sorduğumuz Ergün, şu özeti yaptı: “Ekim 2024’te CARE tarafından Ceyhan ilçesinde 26 çiftçiden oluşan bir grupla birlikte brokoli ve patates yetiştiriciliğine odaklanan ilk demo çiftlik hayata geçirildi. Ocak 2025’te ise CARE, Yüreğir ilçesinde yaklaşık 18 dönümlük bir alanda patates yetiştiriciliğine odaklanan ikinci demo çiftliği kurdu. Bu kez 86 üretici  kadın burada yer aldı. Meryem Kadın Kooperatifi ile ortaklaşa yapılan bu demo çiftliğe Yüreğir Belediyesi de destek verdi. Şubatın sonunda ise Ceyhan’da 57 çiftçiyle, mısır yetiştiriciliğine odaklanan üçüncü demo çiftlik kuruldu. Bugüne kadar toplamda 169 çiftçi, üç demo çiftlikte üretim yaptı.”

İş, sadece topraktan öğrenme ve üretme ile sınırlı değil. Proje kapsamında Yüreğir’deki kompost tesisinin yenilendiğini de belirten Ergün, “Artık tam kapasiteyle çalışan bu tesis, pazardan toplanan atık sebze ve meyvelerden üretilen organik gübreleri 4 bin 300’den fazla çiftçiye ücretsiz ulaştırıyor. Ayrıca Çiftçi Tarla ve İşletme Okulu eğitimleriyle binlerce çiftçi sürdürülebilir tarım, dijital pazarlama ve iletişim konularında bilgi sahibi oldu. Mobil Tohum Otobüsü ise ata tohumlarını yaygınlaştırmak ve özellikle hareket kısıtlılığı yaşayan çiftçilere destek olmak amacıyla hizmet veriyor” dedi.

İki yıl gibi kısa bir sürede hızla yereli de işin içine katarak etkisi yüksek, sürdürülebilir bir çalışmaya imza atılmış. Ergün, “Yaklaşık iki yıl içinde, 40 bine yakın çiftçiye ulaştık. Proje kapsamında 450 çiftçi ve üreticiye doğrudan hibe desteği sağlandı. Bu sayede bölgenin hem sosyal hem de ekonomik açıdan toparlanmasına destek olmaya çalışıyoruz” derken, Çukurova’nın çalışkan ve cesur çiftçi kadınlarına da vurgu yaptı.

ERKEKLER MUTFAKTA

Peki projenin neresinde erkekler var ya da toplumsal sağlıklı beslenme farkındalığına yönelik özel çalışmalar da var mı? PepsiCo Türkiye Genel Müdürü Ergün Günay’ın anlattıkları, proje ile Çukurova’da sadece çiftçilerin tarım bilgilerinin değil toplumsal farkındalığın da dönüşümünün hedeflendiğini gösterdi. Şu örnek etkileyiciydi: “Önemli projelerimizden biri ‘Erkekler Mutfakta’. Bu proje ile erkeklerin mutfakta aktif rol aldığı, yemek tarifleri öğrendiği etkinlikler düzenlendi. Yüreğir Belediyesi’nin profesyonel mutfağında gerçekleşen bu etkinliklerde aşçılar ve beslenme uzmanları katılımcılara rehberlik ettiler.”

TARIMA SAHİP ÇIKAN İŞLER

PepsiCo, tarımı ana stratejileri arasına koyan bir şirket olarak birçok eğitici projeye de imza atıyor. Dört yıldır düzenlenen Tarımda Pozitif Gelecek Sempozyumu’ var örneğin. Bu yıl Sürdürülebilirlik Akademisi’nin de ev sahibi olduğu 4. Tarımda Pozitif Gelecek Sempozyumu’, ‘Gıda Sistemlerini Dönüştürmek’ temasıyla İstanbul’da gerçekleşti. Ergün, “Sempozyumda düzenlenen panellerde, Tarım ve Orman Bakanlığı, Sürdürülebilirlik Akademisi ve Dünya Bankası gibi kurumlar, alanında öncü şirket ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri, sektör liderleri ve akademisyenler, sürdürülebilir gıda sistemlerinin geleceğine yön verecek stratejileri tartıştılar. Aralarında Şef Refika Birgül, Tarım ve Orman Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü’nden Asiye Düşünceli, Dünya Bankası Tarım Ekonomisti Bora Sürer, Lojistik Derneği Başkanı Prof. Dr. Mehmet Tanyaş ve İTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Erdem Görgün de yer aldığı isimler, ilham veren konuşmalar yaptılar. Bu sempozyumda sunulan tüm içerikler ve iyi uygulamalar daha iyi bir gelecek ve sürdürülebilir yaşam adına önemli katkılar sağladı. Artık gelenekselleşen bu sempozyumu uzun yıllar boyunca devam ettirmeyi hedefliyoruz” diye konuştu.