Uzman isimden korkutan kış senaryosu: Sıcak ve kurak geçecek!

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi İklim Bilimi ve Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, uluslararası modellere göre Türkiye'de bu kış sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerinde, yağışların ise birçok bölgede düşük seyredeceğini ve soğuk hava dalgaları görülse de ılık dönemlerin daha baskın olacağını söyledi.

Sıcak ve kurak geçen 2025'te yağışlar belirgin şekilde azaldı. Yalancı bahar etkisi nedeniyle bitkiler normalden önce çiçek açtı ve zirai don riski yaşandı. Kış aylarının başladığı bu günlerde, mevsimlik iklim tahminleri hem su yönetimi hem de tarım planlaması açısından büyük önem taşıyor.

Meteoroloji Genel Müdürlüğünün de üyesi olduğu Güneydoğu Avrupa Sanal İklim Değişikliği Merkezi (SEEVCCC) tarafından çalıştırılan modellere dikkati çeken Kadıoğlu, buna göre Türkiye'nin büyük bölümünde ılıman ve kuraklık eğilimli bir kış beklendiğini belirtti.

Kadıoğlu, mevsimlik tahminlere göre sıcaklıkların ülke genelinde normallerin üzerinde öngörüldüğüne işaret ederek, "Türkiye genelinde kış sıcaklıklarının pozitif anomalide seyretmesi bekleniyor. Soğuk hava dalgalarının zaman zaman etkili olma ihtimali olsa da ılık periyotların daha uzun ve baskın olacağı bir kış öngörüyoruz." dedi.

Yağışlara ilişkin bölgesel dengesizliklerin dikkati çektiğini aktaran Kadıoğlu, batı ve güney kıyılarında kuraklık riskinin, Doğu Karadeniz'de ise mevsim normallerinin üzerinde yağış olasılığının öne çıktığını kaydetti.

Kadıoğlu, Marmara'da sıcaklıkların mevsim normallerinin 2-3 derece üzerinde olacağına dikkati çekerek, "Bölgede kış hissi zayıf, kar ihtimali düşük bir sezon. İstanbul ve Kocaeli'de barajlar için kritik olan yoğun kış yağışları modelde zayıf görülüyor. Uludağ gibi kış turizmi bölgelerinde kar örtüsü sürelerinde azalma riski söz konusu." değerlendirmesinde bulundu.

Ege'de açık kuraklık sinyalleri olduğunu belirten Kadıoğlu, "İzmir ve Aydın başta olmak üzere bölgede tarımsal kuraklık riski yüksek. Yağışların normalin yüzde 50-75 altında kalma ihtimali var." diye konuştu.

Kadıoğlu, Akdeniz genelinde sıcaklıkların mevsim normallerinin 2-3 derece üzerinde olacağına işaret ederek, Batı Akdeniz'de belirgin kuraklık riskinin arttığını söyledi.

Modellerin, İç Anadolu için hem sıcaklık artışına hem yağış azlığını gösterdiğini aktaran Kadıoğlu, Ankara, Konya ve Eskişehir'de kar yağışlı gün sayısının azalabileceğini, yağan karın yerde kalma süresinin kısalabileceğini dile getirdi.

Kadıoğlu, Karadeniz Bölgesi'nin iki farklı karakter gösterdiğini belirterek, "Batı ve Orta Karadeniz normalleri civarında, Doğu Karadeniz ise Türkiye'nin en yağışlı bölgesi olacak gibi duruyor." ifadesini kullandı.

Sıcaklıkların yüksek olması nedeniyle kıyılarda yağışın büyük bölümünün yağmur şeklinde düşebileceğinin altını çizen Kadıoğlu, yüksek kesimlerde ise yoğun kar görülebileceğini kaydetti.

Kadıoğlu, sıcaklık anomalilerinin en yüksek olduğu bölgenin Doğu Anadolu olduğunu vurgulayarak, "Kars-Ardahan hattında sıcaklık sapmaları 4 derece ve üzerine çıkıyor. Bu, kar örtüsünün zayıflayabileceği anlamına geliyor. Güneydoğu Anadolu'da ise kuraklık belirginleşiyor." dedi.

Öte yandan, Kadıoğlu, model çıktılarının şehir bazlı etkilerine ilişkin şunları kaydetti:

"İstanbul, haritada ılık ve normal yağışlı bir kış öngörülüyor. Bu kar yağmayacağı anlamına gelmiyor. Deniz yüzeyi hala sıcakken aniden inecek bir kutup soğuğu, deniz etkili karı tetikleyebilir ve birkaç günlük yoğun kar yağışı görülebilir.

Ankara'da kara kış yerine daha çok aralıklı kar ve ayaz bekleniyor. Karın yerde kalma süresi kısa olabilir, kuraklık riski devam ediyor. İzmir'de, lodos ve sağanak yağışların sık görülebileceği bir kış bekleniyor, kar ihtimali düşük ancak güçlü bir sistem gelmesi halinde kısa süreli kar görülebilir. Ayrıca su baskınlarına karşı dikkatli olunması gerekiyor."

Antalya'da sağanaklar ve fırtına sistemlerinin etkili olabileceğini belirten Kadıoğlu, Toroslar'da yoğun kar görülebileceğini aktardı. Kadıoğlu, kıyı kesimlerde hortum riskinin de her yıl olduğu gibi mevcut olduğunu vurgulayarak, Adana'da ise yağışların normale göre daha düşük seyredeceği, tarımsal faaliyetlerde dikkatli olunması gerektiğini bildirdi.

Kadıoğlu, kuraklığın etkili olduğu Bursa'da da İstanbul'a benzer bir tablo bulunduğu bilgisini paylaştı.

Doğu illerindeki duruma da değinen Kadıoğlu, Erzurum'da kışın sert geçeceğini ancak kar miktarının zaman zaman ortalamanın altında kalabileceğini, Diyarbakır ve Gaziantep'te ise kuraklık sinyallerinin belirginleştiğini, yağış azlığının tarımsal üretimi etkileyebileceğini ifade etti.

Kadıoğlu, su yönetimi açısından Ege ve Akdeniz'deki yağış azlığına dikkati çekerek, "Yer altı ve yer üstü su rezervlerinin dolumu riske girebilir. Ayrıca sıcak geçen kışlar yalancı bahar riskiyle bitkilerin erken uyanmasına neden olabilir, sonrasında gelecek kısa süreli soğuklarda ciddi zirai zararlara yol açabilir." uyarısında bulundu.

Mevsimlik tahminlerin genel eğilim sunduğunun altını çizen Kadıoğlu, sözlerini şöyle tamamladı:

"Modeller, kışın tamamen ılık geçeceği anlamına gelmiyor. Kısa süreli ama şiddetli soğuk hava dalgaları yaşanabilir. Özellikle denizlerin sıcak olduğu dönemlerde aniden inecek kutupsal soğuklar, İstanbul gibi şehirlerde deniz etkili kar yağışlarını tetikleyebilir. Tüm bu ılık kış değerlendirmeleri mevsim ortalaması için geçerli.

Küresel iklim değişikliği, her mevsimde sürprizlere yol açıyor, 20 gün ılık ve yağmurlu geçen bir kış, 3 günlük sert bir kutupsal soğuk dalgasıyla bozulabilir. Bu dalga, erken çiçek açmış bitkiler ve hazırlıksız şehir yaşamı için ciddi risk oluşturabilir. Sonuç olarak 2025-2026 kışı tek bir kalıba sığmayacak, batı sahillerinde şemsiye ve montla, iç ve doğu bölgelerde ise kuraklık tozuna karşı önlem alırken, aniden patlayacak kar fırtınalarına ve don olaylarına karşı da dikkatli olmak gerekecek."Kaynak: AA