Türkiye nin yeni alışveriş gerçeği: İkinci el patladı

Yüksek enflasyon ve düşen alım gücü vatandaşın tüketim alışkanlıklarını kökten değiştirdi. Türkiye'de artık her iki kişiden biri, çareyi ikinci el ürünlerde arıyor. Araştırma, büyükşehirlerde yaşayan üniversite mezunlarının bu alana yöneldiğini ortaya koyarken, "eski kullanma" tabusunun yerini ekonomik zorunluluk ve sürdürülebilirlik bilincine bıraktığı görülüyor.

Sahibinden.com ve KONDA Araştırma işbirliğiyle hazırlanan "İkinci El Alışverişte Sürdürülebilirlik Etkisi" raporu, Türkiye'nin değişen tüketim haritasını gözler önüne serdi. 28 ilde 2 bin 700 kişiyle yapılan saha çalışmasına göre, son bir yıl içinde ikinci el ürün alıp satanların oranı yüzde 45'e ulaştı. Yani neredeyse her iki kişiden biri, sıfır ürün yerine kullanılmış eşyaya yöneldi.

Veriler, ikinci el alışverişin artık tek seferlik bir mecburiyet olmaktan çıkıp, düzenli bir ekonomik reflekse dönüştüğünü gösteriyor. Her dört tüketiciden biri, ayda en az bir kez ikinci el ürün satın alıyor. Araştırmada "Gerçek sürdürülebilirlik taşıyıcısı" olarak tanımlanan bu kitlenin profilini ise ortalama 35 yaşında, dijital platformlara hakim, üniversite mezunu ve büyükşehirlerde yaşayanlar oluşturuyor.

İkinci el araç pazarında talep de fiyat da artıyor ve artacak

Ekonomik krizin etkisiyle toplumdaki "ikinci el" algısı da değişti. Eskiden düşük statü göstergesi olarak görülen bu durum, artık "tasarruflu", "çevre dostu" ve "bilinçli tüketici" kimliğiyle özdeşleşiyor. "İkinci el düşük statü göstergesidir" diyenlerin oranı yüzde 10'da kalırken, tasarruf vurgusu yapanların sayısı katlanarak artıyor.

İkinci el pazarının lokomotifi ise cep telefonu ve aksesuarları oldu. Toplam pazarın yüzde 54'ünü oluşturan bu kategori, sıfır telefon fiyatlarının ulaşılamaz seviyelere gelmesiyle yenilenmiş ürünlere olan ilgiyi de artırdı. Bilgisayar ve tabletlerde bu oran yüzde 45, giyim ve ayakkabıda yüzde 42, elektrikli ev aletlerinde ise yüzde 41 olarak kaydedildi.

Hanelerin durumu da tablonun vahametini doğruluyor. Türkiye'deki evlerin yüzde 46'sında en az bir kategoride ikinci el eşya bulunuyor. Gardıroplarda ise her üç evden birinde ikinci el kıyafet yer alıyor.

Tüketicilerin ikinci el alışverişte en büyük çekincesi yüzde 58 ile hijyen kaygısı olurken, güven unsuru belirleyici rol oynuyor. "Satıcı güven verirse alırım" diyenlerin oranı yüzde 83 seviyesinde. Arızalı olmaması ve garanti imkanı da satın alma kararını etkileyen diğer faktörler.

Araştırma sonuçlarını değerlendiren sahibinden.com CEO'su Burak Ertaş, ikinci elin artık yerleşik bir davranış kalıbı olduğunu belirtti.

Ertaş, "Her iki kişiden birinin sürece dahil olması, döngüsel ekonomi yaklaşımının güçlü bir karşılık bulduğunu gösteriyor. Bugün var olanı onarmak ve yeniden kullanmak hem çevreyi koruyan hem de bütçeyi rahatlatan bir tercih" ifadelerini kullandı.