Riskli Alan, Yağma, Bilirkişi ve Kutuplaşma

Hataylı İş İnsanı Volkan Özkaya’nın vaktiyle, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’a, İBB kampanyası sırasında İstanbul’da yaptığı deprem serzenişi bugün yeniden dolaşımda.

Özkaya’nın sözleri Hatay merkezde, İstiklal Caddesinde bulunan yerine istinaden riskli alan düzenlemesi ve yağma var mı diye sorgulanması gerekirken, 2014 yılında Hatay Defne ilçesinde Ak Parti belediye başkan adayı olması üzerinden görülüyor.

Muhalefete yakın ve AK Parti icraatlarını eleştirenler, Özkaya’nın sözlerini bağlamından çıkararak Kurum’a hitaben söylediği “Ben AK Parti üyesiydim, bana bu oluyorsa vatandaşa neler yapılır” ifadesini, sanki ayrıcalık beklediği şeklinde yorumlamış.

Diğer taraftan AK Partililer de “Bu adam CHP’li belediye gazetesinde gazeteci” diye sözleri maksatlı görüyor.

Oysa Hatay Büyükşehir Gazetesi’nin sahibi Hikmet Otuzbir, AK Parti il başkan yardımcılığını yapmış bir isim. Gazetenin adı Büyükşehir ama belediyenin çıkardığı bir gazete değil. Şahıs malı.

Bir önceki CHP'li Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı Lütfü Savaş'ın gazetesi değil yani.

Ayrıca Savaş da da bir önceki dönemde AK Parti Antakya Belediye Başkanıydı.

Sonra Hatay büyükşehire dönüşünce Hatay’da Sadullah Ergin’e karşı CHP adayı oldu.

Erdoğan Ergin’i aday gösterdi diye kızan Savaş, o zaman CHP’ye giriyor ve kazanıyor.

***

AK Parti’yi savunacağım diyenler Özkaya’nın biosunda bu gazeteyi görünce CHP’li belediyeye ait gazete zannettiler.

Onlar da aynı “Bu adam AK Parti üyesi, yani her şeye müstahak” diyenler gibi…

“Antakya’da (depremde) ben, anne babamı ve bütün paramı kaybettim. 5 kuruş para alamıyorum” diyen Özkaya’yı tanımak lazım.

Özkaya'nın çelik konstrüksiyon bir binası olan ve yanlışlıkla yıkılan yerine Valinin “cazibe alanı yarattık dediği” Türkiye Yüzyılı AVM’si kurulmuş… Elbette prefabrik.

Babası ciddi bir mal varlığı olan, NATO müteahhidi hayırsever bir iş insanıymış.

Demirel ile arası iyiymiş. Bölgenin ilk Arçelik bayii sahibi, ilkokul mezunu, sonra sıkıyönetim valisi döneminde müteahhit oluyor…

Devlete ilkokul yaptırıp hibe etmiş. Okulu da vergiden indirmemiş…Allah rahmet eylesin.

Babası ve annesinin depremde ölümünden sonra kendisine kalan arazilerin bir kısmı riskli alan ilan edilmiş.

Eşkıyanın hükümdar olduğu bir düzende yaşamıyorsak, babasından kendisine kalan, 100 ayrı konteynıra tekabül eden yeri olan ve riskli ilan edilen yere prefabrik çarşı yapıldığında, bu vatandaşa geçici el koyma kapsamında kira bedeli ödenmesi lazım.

Yani kamulaştırma yok. Peki ne olmuş?

Anlatalım…

***

Sağlam çelik binasının yıkılması bile kazara olan bu adamın hikayesi biraz farklı.

Prefabrik çarşı 404 adet 25 metrekare civarı dükkânlardan oluşuyor.

Dükkânlar “depremzedelere” verilmiş.

Buradaki dükkan sahipleri evinin nafakasını çıkarmaya çalışıyorlar.

Bu kişiler Özkaya'nın yerindeki prefabrik mağazalarda hak sahibi olarak gösterilmişler.

Devir hakları var.

Gayri resmî piyasasında 400 bin – 600 bin arası hava parası isteniyor bir yer tutmak isterseniz.

Elektrik parası dışında hiçbir şey ödemiyorlar.

Ama mal sahibinin, yani Özkaya’nın hak sahipliği yok.

Dörtyüzdört dükkandan bir adet bile kendisine verilmemiş.

“Benim malım bana verilsin isterdim, yıkılmasın isterdim” diyor.

Çünkü bakanlık çelik konstrüksiyonlu binanın yanlışlıkla yıkıldığını da kabul ediyor...

Bankalar sadece bir konteynır bedeli olarak aylık kiralık 80 bin TL para ödemekteymiş.

Özkaya’ya vali yardımcısı, “Babanın malının parasını mı istiyorsun?” demiş.

“Bana yerim geri verilseydi ben konteyner koyar ticaret yapardım, ben kaybediyorum devlet kazanıyor” demekte...

Murat Kurum da “Böyle şey olmaz” diyor. Sonra gereğini yapmış olması beklenir.

****

Kurum Özkaya’yı aramış. Davet etmiş. “Kurum’un her şeyden haberi olduğunu düşünmüyorum” dedi.

Özel kalemi aramış 6 ay önce.

Ancak Özkaya Antakya’da kalacak evi kalmayınca Tayland'da yaşayan doktor olan oğlunun yanına göçmüş.

“Annemi babamı kaybettim, 13 evimi kaybettim” diyor Özkaya.

Bu arda Özkaya videoyu kimin çektiğini bile bilmiyor. Aylar sonra başkası paylaşınca görmüş.

“Murat Kurum haza beyefendi, bilgisi olunca şaşırdığına inandım” diyor.

Bu videodan sonra yıllık 200 bin liralık ödeme yapılmış. Bir daha yapılmamış…

Valilere verilen el koyma hakkı 2025 Aralık ayı sonuna kadar uzatıldı.

Bakalım yeni valiler kararnamesinde hangi vali görevinde kalacak.

Özkaya o dönem içişleri bakanı Süleyman Soylu’nun “depremde yıkılan evlerde kaybettiğiniz malların bedelini devlet olarak aile sosyal güvenlik bakanı verecek” dediği videoyu paylaşıp hatırlatınca da karakola çağrılmış.

Ulusal yayınlardan alıntıladığını söyleyince işlem yapılmamış.

Kurum ile İstanbul’da seçim kampanyası dönemi konuşunca o esnada da kenara çekilip GBT’sine bakılmış orada. Murat Bey müdahale etmiş.

Yani kraldan çok kralcılar her yerde.

****

Özkaya Aile olarak CHP’ye yakın bir gelenekten geliyor.

2012’de iyi gittiğine inanmış ve AK Parti Antakya ilçe yönetimine girmiş.

Trakya Mimarlık ve Bilkent Güzel Sanatlar Grafik Tasarım mezunu olarak, birikimini kullanıp partide tanıtım medya başkan yardımcılığı yapmış. Partiye yerelde dijital kimlik kazandırmış.

Zaten pek çok kişi 2010’a kadar AK Parti’ye inanmaktaydı.

“Liberaller” denilen ve 2010’da “Yetmez ama evet” dedikleri için bugün linç edilen insanlar o zaman hata yaptıklarını kabul etseler dahi hain ilan edildiler.

Normal demokrasilerde iktidarların el değiştirmesi, partilerin dönüşümle iktidarda olması yaygındır.

Zira iktidar olmak bir yük ve metal yorgunluğu başlayınca halk da iki dönem sonra başka tercih yapıyor olur.

AK Parti’nin süren iktidarlarına bakarsak durum Türkiye’de böyle olmadı.

Velhasıl, iktidarlar dönüşmeyince, başta AK Parti’ye inananlar, eksikleri ve kabul edilemez buldukları yönetim kararlarını görüp desteği kestiler.

Sadece çıkarları beklediği gibi olmadığı için desteği kestikleri anlamına da gelmez her zaman.

AK Parti’yle ideolojik bağı olmadığı halde, tehditle şantajla bile olsa hâlâ AK Parti uhdesindeki koltuklarda oturanlar var.

***

Dönelim Özkaya’ya.

Defne’de CHP %95 oy alıyor. Hatay, Samandağ, Arsuz’da genel eğilim böyle.

Defne, Hatay’da çok sayıda Alevi vatandaşın yaşadığı bir ilçe. Bu ilçede 2014 seçimlerinde belediye başlanlığına aday olan Özkaya da mezhepsel aidiyetle burada oy alabileceği düşüncesiyle aday yapılmış.

Ama AK Parti adayı olmasına Defneliler tepki gösteriyor ve kendileriyle mezhebi ve ideolojik yakınlığı olsa dahi ona oy vermeye yanaşmadıkları anketlere yansıyor.

Zira 2014, bu dediğim kesimlerin inancının sarsılmaya başladığı bir dönem.

Gezi olayları olmuş, ülke kutuplaşmış vs.

Özkaya da bu tepkiyi görünce adaylıktan çekiliyor.

Hem kazanamayacağını anladığı için hem de Defnelilere verdiği sözleri tutabileceğine olan inancı sarsıldığı için.

Annesi Sünni. Anne dedesi Bartınlı bir subay. Anneannesi Ankaralı. Babası Alevi bir aileden, ilkokul mezunu ve Antakya’nın ilk Arçelik bayii. Sonrasında ihtilal valileriyle arası iyi.

Elektrik taahhüt işleri yapmaktaymış.

Sonra NATO müteahhidi oluyor.

Merkez sağdan yarışa katılmış olsa belki bir nebze, ama Refah, Fazilet, Ak Parti gibi dini eğilimin güçlü olduğu bir partiden adaylık tepki yarattı.

Ak Parti’ye göre bunu yaşayarak görüp “adaylıktan çekildim”, “Kendi seçmenim beni ve AK Parti’yi istemedi” demedi.

Ona göreyse seçim kampanyasında ilçe yönetimi Alevi beldelerine Özkaya ile gitmek istememiş. Kendilerine zarar verebileceğinden kaygı duyduklarını iletmişler.

“Bizim orada oyumuz yok, seçimi de alamaz” diye kendisine sahip çıkılmamış…

Oysa o kendine ve seçmeni ikna edebileceklerine inanmış ilk başta.

Kendisine genel merkezden, kazanamayan bir ilçeye verilecek olandan farklı bir bütçe verilmemiş, cebinden kampanya yapmış.

Neyse ki kendisine teklif geldiği ve AK Parti'nin kazanamayacağı yerden aday olduğu için bağış istenmemiş.

Özkaya il yönetiminin o dönem Büyükşehir adayı olan Sadullah Ergin’in aleyhine çalıştığını da iddia ediyor.

Her ne olursa olsun AK Partililerin anlamadan “Bu adam zaten CHP’li, CHP’li belediye sitesinde gazetecilik yapıyor, bu bir dümen” demesi de, muhalefete yakın vatandaşların “Oh sana iyi oldu, demek sen uyum sağladığın için ayrıcalık bekliyorsun” demesi de gerçekçi değil ve duygusal.

***

Gelelim hatalı yıkıma.

Çarşı yapılan yerde deprem sabahı çekilen fotoğraflarda bina sağlam. O caddede bankalar çok ve binasında kiracısı olan bir banka da olduğu için (Denizbank), binanın önünde asker beklemekte.

İçeri girmesine izin verilmemiş. “Size haber verilecek” demişler.

Sonra listede olmadığı halde yıkılıyor. Yıkım esnasında eski çalışanı haber veriyor, yarısı yıkılmışken Özkaya geliyor. “Kim yıktı?” diye polis çağırınca valilik yıkım listesinde adı çıkmıyor.

Çevre Şehircilik Genel Müdürlüğü “Yanlışlıkla yıktık, burası cazibe merkezi olacak, çok para kazanırsınız” diyor. “Ben yerimi isterim” deyince içindeki malı da gidiyor.

Özkaya’nın diğer riskli alanlardaki yerleri için ise halen imar planı çalışması yapılıyor.

***

Bu arada yıkım sırasında "binanın çeliği yok oldu" diyor Volkan Bey.

Yıkım firması Bulut İnşaat’a el çektirilmiş.

Normalde Valiliğin çelik ve demir miktarını ihale ettiği yıkım ekibinden alıp mal sahibine vermesi gerekiyor.

Bunun için de Özkaya dava açmış. Tüm davaları devam ediyor. Bazıları sonuçlanınca demir miktarına da komik rakamlar çıkıyor.

Bulut İnşaat’tan sonra başka bir yıkım firmasına iş verilmiş.

Ne hikmetse Bulut’a dair kayıt kuyut bulmak da iğneyle kuyu kazmak gibi.

Velhasıl, yıkılıp üzerine prefabrik AVM yapılmış. Deprem öncesi banka 3 bin metrekare yere yıllık 4 milyon TL öderken videodan sonra bir kereye mahsus yıllık 200 bin TL verilmiş. Yani yanlışlıkla yıkılan sağlam yerinden gördüğü zarar bu.

Bu yerlerde değer tespit işlemi Gedaş tarafından yürütülüyor.

Metrekareye düşen kira bedelini bunlar belirliyor.

***

“Yeni Türkiye” vardı bir dönem.

Darbelerden uzak, demokratik açılımlı, “darbe planlarının” yakalandığı falan…

İyi bir şey sanmak istedik çünkü aydınlığa ihtiyaç vardı.

Ama “burda bir terslik var” da dedik.

Sahte deliller, hepsini bir torbaya koyup başka mühendislikler falan…

Şimdi de Yeni Hatay var.

Eski Hatay yok henüz ortada.

Planları var. Ve eski Hatay’da yeri olan Hataylılar yer alacak mı eski Hatay yapılınca belirsiz.

Türkiye Tasarım Vakfı (TTV) tasarım işlerini yapıyor bu yeni “şehirlerin".

Ama kime ait olacak konutlar, nasıl yer tahsis ediliyor, kim nasıl yerini satıyor bakınca durum belirsiz.

Komple riskli ilan edip imara kapatıp, mülk sahiplerine mallarının yerine ne vereceği belli olmayınca, İnsanlar göç etmek zorunda kalıyor.

Mahalleler TOKİ’nin oraya taşındı.

Antakya’nın merkezinde enkaz temizlemesi bitmedi.

Mal sahiplerine TOKİ verildi ve veriliyor doğru.

Acil olarak başı sokacak konut iki yıldır sırası gelenlere var ama ya insanların yaşantısı, katta 25 daireli ortama geçmenin sosyal endikasyonları?

“TOKİ binaları nemli” deyince AK Partililer “Olur o kadar, binlerce ev yapıldı” diyorlar.

Özkaya kendisine çıkanı almamış. Sırasını başkasına vermiş.

Sadece beğenmemekten, zengin standardına uymadığı için değil.

Çünkü açık senet imzalayıp devlete yıkılan arazilerini yani her şeyini kaptırma riskine girmek istememiş.

13 dairesine karşılık bir tane TOKİ çıkmış Özkaya’ya. Elbette hiç yeri olmayanlar dururken birden fazla olması beklenemez.

İki opsiyon var. Ya yerinde dönüşüm yapıp kredi alıyorsunuz ya da TOKİ’yi alıyorsunuz, açık senet imzalıyorsunuz. Riskli alan olunca yerinde dönüşüm yapılamıyor.

Malikler, TOKİ’nin yaptığı yeni konutlardan hak sahibi olabiliyor.
Bu durumda, konut maliyeti üzerinden bir borçlandırma yapılıyor ama bu her zaman net bir satış bedeline dayalı sözleşme şeklinde olmuyor.

Uygulamada bazı yerlerde “açık senet” imzalama veya bedelin sonradan belirleneceği ibareli taahhüt formları kullanılmakta. Bu da vatandaş açısından hukuki belirsizlik yaratıyor.

Mal varlığı fazla olanlar (örneğin çok sayıda taşınmazı olanlar) açık senette daha fazla kayıp riski görüyor, tek evi olanlar ise mecburen kabul ediyor.

****

AK Parti Hatay milletvekilleri bir sonraki seçimde nasıl seçilecek bakalım. Koltuklarını koruyacaklar mı göreceğiz.

Bir günde herşeyini kaybeden bir adam var karşımızda. Neci, hangi partili ne önemi var?

Umarız Hataylılar bu geçici el koyma düzenlemesi sona erince Aralık sonunda yerlerine kavuşur.

O çarşılardaki insanlar ne yapacak onu da devlet düşünüyordur herhalde.

Son söz, Özkaya "Ak Partiliyim" dese de yeterince Ak Partili olamamış demekki.