Hırsızların çaldıklarını sergiledikleri ünlü müzeler Yaşar Süngü

Fransa’nın başkenti Paris’teki meşhur Louvre Müzesi’nde gerçekleşen 7 dakikalık soygun günlerdir konuşuluyor ama bu müzenin içinde sergilenen tarihi eserlerin başka ülkelere ait tarihi eserler olduğu konuşulmuyor. Sanki onlarınki hırsızlık değil! Özellikte tarihi eser hırsızlığı Avrupalıların en eski tarihi mesleklerinden sayılır. Asya ve Afrika kıtasından ve Osmanlı’dan çaldıkları eserleri ünlü müzelerinde sergilemekten de utanmazlar. Avrupa’nın en canlı tarihi eser pazarlardan biri de Fransa’dır.

Fransa’nın başkenti Paris’teki meşhur Louvre Müzesi’nde gerçekleşen 7 dakikalık soygun günlerdir konuşuluyor ama bu müzenin içinde sergilenen tarihi eserlerin başka ülkelere ait tarihi eserler olduğu konuşulmuyor.

Sanki onlarınki hırsızlık değil!

Özellikte tarihi eser hırsızlığı Avrupalıların en eski tarihi mesleklerinden sayılır.

Asya ve Afrika kıtasından ve Osmanlı’dan çaldıkları eserleri ünlü müzelerinde sergilemekten de utanmazlar.

Avrupa’nın en canlı tarihi eser pazarlardan biri de Fransa’dır.

Fransızların hırsızlığı ünlü roman karakteri Arsen Lüpen karakteriyle romanlara bile konu olmuş.

Avrupa’nın ekonomik ve kültürel zenginliğinin arkasında gasp, el koyma,

hırsızlık ve soykırımlar olduğunun en açık delilleri AB ülkelerinde bulunan ünlü müzelerde sergileniyor.

Bu müzelerde sergilenen tarihi eserlerin büyük kısmı çalıntı.

Zamanında devlet gücüyle gasp edilmiş.

**

Sivas’tan Bursa’ya, Konya’dan Karaman’a Anadolu’nun muhtelif yerlerindeki tarihî çiniler, Avrupa’ya kaçırılmış.

En çok tarihî çinimizin bulunduğu ülkeler Almanya, İngiltere ve Fransa.

Fransa’ya kaçırılan 8 bin 659 tarihi eserin olduğunu 2019 yılında öğrendik.

2022 yılında başlayan soruşturma sonrasında 2024 yılında eserleri geri aldık.

**

Louvre Müzesi koleksiyonu, dünya çapında en zengin sanat koleksiyonlarından biri sayılıyor.

Resmi verilere göre, müze toplamda 615.797 eser bulunuyor. Bunlardan sekiz farklı bölümde yaklaşık 35.000 eser sergileniyor.

Toplam koleksiyonun 482.943’ü müzenin depolarında yer alıyor ve internette çevrimiçi erişime açık şekilde duyuruyor.

Bu eserler, Antik Mısır’dan İslam sanatına, Avrupa resminden dekoratif sanatlara kadar geniş bir yelpazeyi kapsıyor.

Pek çok Osmanlı eseri de bu koleksiyonda yer alıyor.

**

Türkiye Gazetesi’nden Ali Tüfekçi’nin derlediği bilgilere göre, Avrupa’da “Turquerie” denilen Türk modasının başlaması ve İznik çinilerinin antika olarak talep edilmesi, klasik Osmanlı mimarisinde yağma ve hırsızlıkların artmasına yol açacaktı. Gerek seyyahlar gerekse koleksiyonerler çok sayıda eseri İstanbul ve Anadolu’dan Avrupa’ya götürdü.

Bugün Louvre Müzesi’ndeki koleksiyonda en bilinen eserlerin başında İznik çinileri geliyor.

1880 1889 yıllarında Fransa’dan gelen Achat Alexis Sorlin Dorigny, restorasyon bahanesiyle saraydan izin alarak Sultanahmet Camii ve Ayasofya’daki çinileri çaldı.

Ardından Sultan II. Selim Türbesi’ndeki bir panoyu Fransa’ya taşıdı.

Onun 1890 1892 yıllarında söktüğü bu çiniler Louvre Müzesi’ne devredildi. Günümüzde müzenin İslam sanatları bölümünde sergilenen bu çiniler, 2004 2005 restorasyonunda kalem işi tekniğiyle taklit edildi. Ancak Sultan II. Selim Türbesi’nin çalınan çinileri bütün canlılığıyla Louvre’da yer alırken, yerine yapılan taklidin solmuş hali camide alenen görülüyor.

Tarihçiler 1. Dünya Savaşı esnasında Fransız kuvvetlerinin işgal ettiği arkeolojik alanlarda pek çok eseri Fransa’ya kaçırdığını söylüyorlar.

**

Askeri bir generalken daha sonra kendini imparator ilan eden Napoleon Bonaparte’ın işgal ettiği ülkelerden binlerce resim, heykel ve sanat eserini Fransa’ya getirdiğini herkes biliyor.

Üstelik bunu yapan tek hükümdar da o değil.

Napoleon Bonaparte, İtalya, İspanya, Mısır, Prusya başta bulabildiği bütün tarihi eserleri Fransa’ya taşıdı.

Öte yandan, Louvre tarihinde sanat eseri ‘çalan’ tek isim Napolyon olmadı.

Bu hırsızlardan biri de Nazi lideri Adolf Hitler’di.

Naziler, Avrupa kültürünü tek elde tutmak amacıyla sanat eserlerini kaçırmak üzere kiliselerden ve müzelerden yaklaşık 5 milyon parça çaldılar.

**

Osmanlı İmparatorluğuna ait tarihi eserlerin büyük çoğunluğu bugün ABD, Almanya, Fransa ve İngiltere’nin ünlü müzelerinde sergileniyor.

Avrupa’nın bugün üstündeki ambalajı çıkarın altından binlerce hırsızlık, gasp ve soykırım hikayeleri çıkar.

Çaldıkları sadece tarihi eser değil, girdikleri ülkelerin her türlü zenginliklerini gasp ettiler.

Kızılderililerden topraklarını çalan ABD ile Filistinlilerden ülkelerini çalan İsrail’i de unutmuyoruz.