Çin’den kritik adım: Nadir toprak elementleri ihracat kısıtlaması 1 yıl ertelendi Sözcü Gazetesi

Pekin yönetimi, ABD Başkanı Donald Trump ile Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in, 30 Ekim'de Güney Kore'nin Busan şehrinde yaptığı görüşmede vardıkları uzlaşmaya uygun olarak, nadir toprak elementlerinin ihracatını kontrolüne yönelik aldığı tedbirleri 10 Kasım'dan itibaren bir yıllığına erteleyeceğini bildirdi.

Çin Ticaret Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, 9 Ekim'de açıklanan tedbirlerin uygulaması, 10 Kasım 2026 tarihine dek ertelendi.

Bakanlık, 9 Ekim'de yaptığı bir dizi duyuruda ulusal güvenlik açısından hassas görülen bazı ham ve mamul madde türlerinin ihracatına yönelik kısıtlamalar açıklamıştı.

Kısıtlamaların odağında sanayide özellikle elektrikli araçlardan akıllı telefonlara, uzay araçlarından silah sistemlerine dek ileri teknoloji cihaz ve donanımların üretiminde kullanılan nadir toprak elementleri ve bağlantılı üretim teknolojileri yer almıştı.

Nadir toprak elementlerini çıkarma, eritme, ayırma işlemleri, mıknatıs malzemelerinin imalatı ile bu elementlerin ikincil kaynak olarak kullanımı ve geri dönüşümüyle bağlantılı teknolojilerin ihracatı kısıtlanırken işlendikleri tesislerde montaj hatlarının kurulması, tamir, hata giderme, bakım ve güncelleme işlemlerine ilişkin teknolojilerin transferi de kontrol kapsamına alınmıştı.

Ayrıca, Çin'de üretilen nadir toprak elementlerini ihraç eden yabancı şirketlere sivil ve askeri ikili kullanıma sahip ürünlerin ihracatı için Çin Ticaret Bakanlığından lisans alma zorunluluğu getirilmişti. Öte yandan Bakanlık, Çin'in ihracat kontrolü uygulanan kritik mineraller listesini genişletirken lityum iyon batarya imalatında kullanılanlar ile süper sert metaller içeren bazı ürünlere de ihracat kısıtlaması uygulanacağını bildirmişti.

Trump-Şi zirvesinde taraflar, son aylarda gerilime neden olan kritik ekonomik ve ticari anlaşmazlıkların karşılıklı ötelenmesi konusunda görüş birliğine varmıştı.

ABD, 29 Eylül'de "varlık listesi" olarak adlandırılan, ihracat kontrolü uyguladığı yabancı şirketlerin yüzde 50'yi aşan pay sahibi olduğu ortaklıklarını da yaptırım kapsamına aldığı kuralın uygulamasını bir yıl ertelerken, Çin de 9 Ekim'de nadir toprak elementlerinin ihracatının kontrolüne ilişkin aldığı tedbirlerin uygulanmasını bir yıl ertelemeyi kabul etmişti.

Çin, ABD'nin çip sektörü başta olmak üzere teknoloji alanında uyguladığı kısıtlamalara karşılık, küresel arzın büyük bölümünü karşıladığı nadir toprak elementlerine daha önce de kısıtlama ve kontroller getirmişti.

17 tür metal oksitten oluşan nadir toprak elementlerinin yaklaşık yüzde 69'unu imal eden, işleme kapasitesi küresel pazarın yüzde 85'ine ulaşan Çin, ABD'nin teknoloji kısıtlamaları ve tarife hamlelerine bu alandaki ihracat kontrolleriyle karşılık vererek küresel pazardaki hakimiyetini ekonomik koza çevirme niyetini ortaya koymuştu.